Czy podział majątku jest opodatkowany?
Rozwód i rozstanie wiążą się z różnymi kwestiami prawnymi i finansowymi, a jednym z najważniejszych zagadnień pozostaje podział majątku. Wiele osób zastanawia się, czy rozliczenia między byłymi małżonkami pociągają za sobą dodatkowe obciążenia podatkowe i jak w praktyce wygląda taka procedura.
Umowa majątkowa małżeńska a brak podatku
Jednym z rozwiązań, które może wpłynąć na sposób rozliczenia po rozstaniu, jest wcześniejsze ustanowienie umowy majątkowej małżeńskiej. Dzięki niej małżonkowie mogą jeszcze przed ślubem wybrać rozdzielność majątkową lub wspólność ustawową. Przy rozdzielności każdy z nich zachowuje pełną kontrolę nad własnymi dobrami, co ułatwia późniejsze rozliczenia. W takiej sytuacji zwykle nie pojawiają się dodatkowe spłaty, a co za tym idzie – nie powstaje obowiązek podatkowy.
Podział majątku wspólnego a podatek dochodowy (PIT)
Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy o PIT, otrzymanie składników majątku w wyniku podziału majątku wspólnego małżonków nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Stanowisko to potwierdza m.in. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 23 stycznia 2024 r. W praktyce oznacza to, że były małżonek, który dostaje w podziale np. mieszkanie, działkę czy samochód, nie musi płacić z tego tytułu PIT. Co więcej, nie ma on również obowiązku złożenia żadnej dodatkowej deklaracji podatkowej związanej z samym faktem podziału.
Ustawodawca nie uzależnia braku opodatkowania od tego, czy podział majątku był ekwiwalentny, czyli czy każde z byłych małżonków otrzymało dokładnie połowę wspólnych dóbr. Również termin dokonania podziału (przed czy po uprawomocnieniu się wyroku rozwodowego) nie ma wpływu na tę kwestię. Ważne, aby przekazywane składniki faktycznie wchodziły w skład majątku wspólnego. Jeśli natomiast w ramach tej samej czynności zostaje rozdzielony także majątek osobisty (na przykład wspólnie kupiona przed ślubem nieruchomość), zwolnienie przewidziane w ustawie o PIT nie obejmie części dotyczącej tego majątku.
Podział majątku a podatek od spadków i darowizn
Przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn również nie stosuje się w odniesieniu do podziału majątku wspólnego. Jak wskazują organy podatkowe, podział majątku pomiędzy małżonkami nie jest tożsamy z instytucją zniesienia współwłasności wymienioną w art. 1 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Tym samym przeniesienie składników majątku w wyniku podziału wspólności małżeńskiej nie powoduje obowiązku zapłaty podatku od spadków i darowizn.
Warto dodać, że jednorazowa wypłata środków zgromadzonych na rachunku Otwartego Funduszu Emerytalnego (OFE) lub subkoncie w ZUS, dokonywana w ramach podziału majątku po ustaniu wspólności, też nie rodzi obowiązku zapłaty PIT. Jak wygląda to w przypadku podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC)? Rozstrzygające znaczenie ma fakt, czy w związku z podziałem majątku nastąpiły jakiekolwiek spłaty lub dopłaty. Jeżeli taki podział odbywa się bez przekazywania pieniędzy z jednej strony na rzecz drugiej, wtedy nie powstaje obowiązek podatkowy.
Artykuł nie stanowi porady prawnej
